„Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat” – najpiękniejsze myśli Janusza Korczaka. 7 cytatów o wychowaniu, które warto zapamiętać

Janusz Korczak, a właściwie Henryk Goldszmit urodził się w 1878 lub 1879 roku w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Znany jako lekarz, pedagog, pisarz, publicysta. Działał w wielu dziedzinach, a w każdej dążył do tego, by zmieniło się postrzeganie dzieci przez dorosłych.
Po ukończeniu studiów medycznych został powołany do wojska przez armię rosyjską. Następnie pracował jako pediatra Szpitalu dla Dzieci im. Bersohnów i Baumanów. Przyjmował pacjentów również prywatnie.
Zainicjował stworzenie pierwszego pisma publikowanego przez dzieci. Jako pierwszy rozpoczął działania na rzecz praw dziecka i całkowitego równouprawnienia dzieci.
Był autorem wielu książek dla dzieci - wśród nich znalazł się uwielbiany do dziś „Król Maciuś I”.2

Wrażenie robią fakty na temat ze schyłku życia Starego Doktora - w ramach tzw. wielkiej akcji likwidacyjnej warszawskiego getta, Janusz Korczak wraz z podopiecznymi i pozostałymi opiekunami Domu Sierot wyruszyli na Umschlagplatz – do miejsca koncentracji Żydów przed wywiezieniem ich do obozu śmierci w Treblince.

Przyjaciele Janusza Korczaka oferowali mu pomoc w zorganizowaniu wyjścia z getta oraz znalezienia bezpiecznej kryjówki poza jego murami. Korczak odmówił jednak pomocy, nie zamierzał porzucić dzieci i ich kosztem uratować swojego życia. Jedną z osób, która widziała Janusza Korczaka podczas marszu na Umschlagplatz była Irena Sendlerowa, która zapamiętała go w następujący sposób:

Był już wtedy bardzo chory, a mimo to szedł wyprostowany, z twarzą przypominającą maskę, pozornie opanowany: Szedł przodem tego tragicznego pochodu. Najmłodsze dziecko trzymał na ręku, a drugie maleństwo prowadził za rączkę. […]. Zmarł po przewiezieniu do niemieckiego obozu zagłady w Treblince - czytamy na stronie muzeum II wojny światowej.

Debiut pisarski Korczaka miał miejsce 26 września 1896 roku. Pod pseudonimem Hen. opublikował w czasopiśmie „Kolce” pierwszą humoreskę pt. „Węzeł gordyjski”. Utwór ten miał przesłanie dydaktyczne - jego celem było zachęcenie rodziców do poważniejszego zajęcia się wychowaniem dzieci, nie przekazywanie ich w ręce opiekunek czy guwernantek, ale samodzielne podjęcie trudu wychowania.

Twórczość Korczaka miała na celu zwrócić uwagę na krzywdę dzieci, niezrozumienie dziecięcego świata przez dorosłych, a także zachęcić rodziców do podjęcia wyzwania, jakim jest wychowanie dzieci.

Występował m.in. w Zawodowym Zrzeszeniu Nauczycieli Szkół Powszechnych, gdzie wygłosił odczyty „Dyscyplina w klasie” i „Samorząd w szkole”. Swoje poglądy przedstawiał w licznych artykułach i pracach pedagogicznych - „Jak kochać dziecko”, „Pedagogika żartobliwa”, „Prawo dziecka do szacunku” to tylko niektóre z jego prac.

Według Korczaka wychowanie to przede wszystkim: opieka, obrona, ochrona dzieci przed krzywdą pochodzącą ze świata. Był przeciwnikiem kar, surowej dyscypliny, nie dopuszczał kar cielesnych i sztywnych zasad.

Swój system wychowawczy zastosował we własnej praktyce wychowawczej w Domu Sierot, w Naszym Domu i w czasie kolonii letnich, gdzie sprawował opiekę.

Korczak jest autorem wielu pięknych słów na temat wychowania dzieci. Spośród nich wybraliśmy 7, których warto pozostawić w pamięci na dłużej:

1. „Dziecko chce być dobre. Jeśli nie umie – naucz. Jeśli nie wie – wytłumacz. Jeśli nie może – pomóż.”

2. „Całe wychowanie współczesne pragnie, by dziecko było wygodne, konsekwentnie krok za krokiem dąży, by uśpić, stłumić, zniszczyć wszystko, co jest wolą i wolnością dziecka, hartem jego ducha, siłą jego dążeń i zamierzeń.
Grzeczne, posłuszne, dobre, wygodne, a bez myśli o tym, że będzie bezwolne wewnętrznie i niedołężne życiowo.”

3. „Jeśli umiecie diagnozować radość dziecka i jej natężenie, musicie dostrzec, że najwyższa jest radość z pokonanej trudności, osiągniętego celu, odkrytej tajemnicy. Radość triumfu i szczęście samodzielności, opanowania i władania.”

4. „Dziecko ma prawo do poważnego traktowania jego spraw, do sprawiedliwego ich rozważania.”

5. „Jeżeli dziecko zawierza ci tajemnicę, ciesz się, bo jego zaufanie to najwyższa nagroda, najlepsze świadectwo.”

6. „Wychowanie dziecka, to nie miła zabawa, a zadanie, w które trzeba włożyć wysiłek bezsennych nocy, kapitał ciężkich przeżyć i wiele myśli...”

7. „Dziecko ma prawo być sobą.
Ma prawo do popełniania błędów.
Ma prawo do posiadania własnego zdania.
Ma prawo do szacunku.
Nie ma dzieci – są ludzie.”