Miasta z najczystszym powietrzem w Polsce: ranking. Gdzie pojechać, żeby dać odpocząć płucom? „Odpowiedź na to pytanie jest dość złożona"

European Environment Agency [tłum. Europejska Agencja Środowiska] działa w Unii Europejskiej, a jej podstawową funkcją jest monitorowanie stanu środowiska naturalnego w państwach UE. W opublikowanym przez agencję raporcie (obejmującym lata 2019-2020) możemy zobaczyć, jakiej jakości powietrzem oddychają mieszkańcy poszczególnych państw, a także jak wypadają na tle pozostałych.

Polska nie ma się czym chwalić
Z udostępnionej przez EEA mapy wynika, że Polska jest państwem o jednym z najwyższych wskaźników zanieczyszczenia powietrza. Miasta, które mogą poszczycić się mianem tych z „najczystszym powietrzem”, EEA określa jako „umiarkowanie zanieczyszczone”. Okazuje się, że na to miano zasłużyły w szczególności miasta na północy Polski.

Czy to aktualne dane?
O komentarz poprosiliśmy Piotra Siergieja, rzecznika Polskiego Alarmu Smogowego.

Stężenia pyłów zawieszonych, które są w tym raporcie rok do roku znacząco się nie zmieniają. Być może niektóre z miejsc na liście ulegną przesunięciu, natomiast jeśli patrzymy na pyły zawieszone w Polsce, to obraz smogu jest mniej więcej taki sam co roku. Zmiany są wyłącznie pogodowe - w przypadku wietrznej zimy powietrze nieco się oczyszcza, a kiedy jest mniej wiatru, powietrze jest po prostu bardziej zanieczyszczone. W przypadku wydania najnowszego raportu nie będzie w nim raczej znaczących różnic, jeśli chodzi o średnie stężenia - powiedział nam Piotr Siergiej.

W badaniu wzięto pod uwagę 323 europejskie miasta. Zobaczcie, do której z polskich lokalizacji warto pojechać, by dać odpocząć swoim płucom.

Rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego zwraca uwagę na bardzo małą ilość stacji pomiarowych w kraju. Jak mieć pewność, że odwiedzane przez nas miejsce może poszczycić się czystym powietrzem?

Odpowiedź na to pytanie jest dość złożona. W miejscowościach zawartych na liście jakość powietrza mierzona jest w przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska i tylko te miejscowości pojawiają się w jakichkolwiek rankingach. Mamy w Polsce ponad 2,5 tys. gmin, miejscowości dużo więcej - a jakość powietrza mierzona jest w tylko 300 lokalizacjach w Polsce. To za mała próbka, żeby można było powiedzieć w sposób zdecydowany: „tak, w tym miejscu jest najczyściej”. Lepszym stwierdzeniem będzie: „najczyściej spośród mierzonych miejsc jest w…” - odpowiada rzecznik.

W rankingu dość widoczna jest jednak różnica między stanem powietrza na północy i południu Polski.

Dlaczego? Jest tam po prostu najwietrzniej, a więc smogu jest najmniej. Takie warunki sprzyjają czystości powietrza. Gdybyśmy mieli się zastanawiać, gdzie jechać jako turysta - generalnie na północ kraju. Mówię „generalnie” nie bez przyczyny - nawet, jeśli pojedziemy do mazurskiej miejscowości, w której mamy 300 „kopciuchów” (kotły, które nie spełniają żadnych norm ekologicznych - przyp. red.), powietrze nie będzie nadawało się do oddychania. Najczystsze powietrze jest w miejscach oddalonych od innych zabudowań - dodaje Piotr Siergiej.

A co z odludnymi miejscami położonymi na południu kraju, które nie słynie z dobrej jakości powietrza? Odpowiedź może być zaskakująca.

Na południu Polski szansa na znalezienie miejsca, w którym jakość powietrza jest dobra, jest dużo mniejsza. O ile na Mazurach, Pomorzu czy Podlasiu miejscowości są od siebie bardzo oddalone, o tyle na południu Polski z obszarów objętych smogiem jest po prostu trudno wyjechać - mamy tam aglomerację śląską, okolice Krakowa z bardzo gęstym zaludnieniem… Właściwie nie ma tam dokąd uciec. Na pytanie „dokąd jechać w góry?” zazwyczaj odpowiadam - „jak najwyżej”. W miejscach wyżej położonych, a nie np. w kotlinie, jest dużo większa szansa na lepszą jakość powietrza - komentuje rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego.

Źródło: European Environment Agency